در فرهنگ و آیین اسلام ، اولین روز ماه شوال به عنوان عید فطر و جشن باز گشت به فطرت معین شده است،و آن به خاطر اطاعت و بندگی در برابر تکلیف الهی  می باشد. که مسلمانان در طول ماه مبارک رمضان ارتباط های معنوی خود را با خدای متعال از طریق استغفار از گناهان به تصفیه روح و جان خویش پرداخته و از آلودگی های ظاهری و باطنی که بر خلاف فطرت آن هاست ، خود را پاک کرده و به فطرت واقعی خود بر می گردند.

در لغت ” عید” را به بازگشت معنی کرده اند و ” فطر ” را به فطرت و طبیعت. مسلمانان در این روز در اثر یک ماه ضیافت و مهمانی خداوند به صفای باطن دست یافته اند و در حقیقت،شخصیت واقعی خود را باز یافته اند. امیر مومنان علی ( ع) می فرمایند:” ای مردم! این روز، روزی است که نیکو کاران در آن پاداش می گیرند و زیانکاران و تبهکاران در آن مأیوس و ناامید می گردند و این شباهت زیادی به روز قیامت دارد. پس با خروج از منازل و رهسپاری به سوی جایگاه نماز عید، فروجشان از قبر و رفتنشان را به سوی پروردگار به یاد آورید و با ایستادن در جایگاه نماز ، ایستادن در پروردگارتان را یاد کنید و با بازگشت به سوی منازل خود، بازگشتان به سوی منزلتان در بهشت برین را متذکر شوید.” 1

1. نهج البلاغه،خطبه 78