3- به نیازهای بچه ها توجه کنیم

یکی از نکته های بسیار زیبای دین اسلام، رعایت اعتدال در مسائل اخلاقی است. در واقع اسلام با زیاده روی و کوتاهی در کارها مخالف است. برخورد متعادل والدین با نیازهای دوران نوجوانی، سبب می شود که نوجوان بتواند نیازها و احتیاجاتش  را درک کند و برای برآورده کردن آنها دست به دامن غریبه ها نشود.

روایات بسیاری وجود دارد مبنی بر اینکه ائمه معصومین(علیهم السلام) با نوجوانان و جوانان طوری رفتار می کردند تا نیازهای ذاتی و غریزیشان سرکوب نشود.

در کتاب(مکارم الاخلاق) روایات جالبی از سبک زندگی حضرت علی(ع) وجود دارد که: ” روزی حضرت همراه غلامشان(قنبر) به بازار رفتند و یک لباس ساده و ارزان و یک لباس زیبا و گران خریداری کردند و لباس زیباتر و گران تر را به قنبر دادند. ” قنبر عرض کرد: ” شما آقای من هستید و من غلام شما هستم! لباس گران تر و زیباتر برازنده شماست.” حضرت در جواب قنبر فرمودند: ” تو نوجوان هستی. نوجوان دوست دارد ظاهری زیبا داشته باشد. پس این لباس زیبا و گران تر برای تو باشد.”

بنابراین داشتن لباس زیبا، یکی از نیازهای نوجوان و جوان است؛ زیرا می خواهد از طریق آن خودش را به دیگران نشان بدهد و از زیبا بودن خودش لذت ببرد. البته باید توجه داشت که تعریف زیبا بودن از نظر یک نوجوان با افراد بزرگسال متفاوت است.

والدین و مربیان نباید حس زیبا دوستی را در نوجوان ریشه کن کنند و یا پیوسته او را به سبب این احساس سرزنش کنند. برخی از بزرگترها آن قدر نوجوان خود را به سبب افراط در حس زیبا دوستی سرزنش میکنند که نه تنها او را سر به راه نمی کنند، بلکه کارشان به درگیری و اختلاف منجر می شود در نهایت نه تنها نوجوان به حرف بزرگ ترها گوش نمی دهد، بلکه تفکر آنها را قدیمی می داند. در کتاب “بحارالانوار” از امام صادق(ع)  نشان می دهد که والدین و مربیان باید به خواسته ها و تمایلات نوجوان توجه کنند. به هر حال طبیعی است که سلیقه آنان با سلیقه نوجوان متفاوت باشد.

4- عزت نفس، شهوت را بی ارزش می کند

از مواردی که والدین باید در تربیت جنسی نوجوان خود در نظر بگیرند، این است که او را با فرهنگ اسلامی و دینی آشنا کنند تا از دین و فرهنگ خود غافل نباشد.

در کتاب “بحارالانوار” از حضرت علی(ع) روایت شده است که می فرمایند: ” کمتر کسی هست که خودش را شبیه گروهی کرده باشد و تقریباً عضوی از آن گروه نشده باشد.”

بنابراین نوجوان باید یاد بگیرد اگر ظاهرش را شبیه گروه خاصی از جامعه کند، ناخودآگاه طرز تفکر و رفتارش شبیه همان گروه خاص می شود.

نکته ای که باید به آن توجه داشت، این است که کنترل و نظارت بر رفتارهای نوجوان لازم است در عین حال، احترام گذاشتن به خواسته های نوجوان سبب می شود که او درعین این که عزت نفسش را در امان می بیند، احترام گذاشتن را هم یاد بگیرد. به این صورت والدین بهتر می توانند رفتارهای نوجوانشان را کنترل کنند. در واقع میان عزت نفس و خودداری از رفتارهای نامناسب رابطه مستقیمی وجود دارد؛ زیرا کسی که برای خودش ارزش قائل باشد، مرتکب گناه نمی شود و ارزش و اعتبار خود را زیر سوال نمی برد. همین موضوع درباره نوجوانان هم صدق می کند.

اگر والدین به نوجوان خود حس کرامت نفس و شخصیت القا کنند، او هم خودش را با ارزش تر از آن می بیند که بخواهد مرتکب کاری خلاف اخلاق شود؛ چنانچه امیرالمومنین(ع) در “غررالحکم” فرموده اند: ” کسی که در خود احساس کرامت کند، شهوات و لغزش ها برایش بی ارزش می شود.”

5- به پرسش های شان پاسخ دهیم

کارشناسان معتقدند محیط خانواده و جمع هایی که نوجوان در آنها شرکت می کند، از عوامل موثر بر رفتار جنسی نوجوان و بروز رفتارهای مناسب یا نامناسب از سوی اوست.

 نکته ای که باید به آنها توجه داشت، این است که در قرآن و روایات، مطالبی درباره رفتارهای جنسی آمده است که در عین حال، مطالعه و خواندن آیات و روایات ممنوعیت سنی ندارد. این موضوع نشان می دهد که براساس آموزه های اسلام، باید به پرسش های کودکان و نوجوانان درباره چنین موضوعاتی با رعایت ادب و حیا پاسخ داد. از سوی دیگر، رفتار بزرگ ترها الگویی برای نوجوان است و نمی توان او را از تقلید منع کرد، به هر حال وقتی بزرگ ترهای خانواده دائم پای برنامه های ماهواره ای می نشینند و بدون هیچ حد و مرزی تمام برنامه ها را تماشا می کنند، نباید از بچه ها انتظار رفتار درست داشت.

از سوی دیگر، استفاده بدون قانون از اینترنت، خطر بسیار بزرگ دیگری است که در کمین نوجوانان است و والدین باید بر این موضوع نظارت داشته باشند. البته بداخلاقی های بی مورد سبب می شود که نوجوان دست به مخفی کاری بزند یا رابطه اش را با والدین کم کند؛ بنابراین پدرها و مادرها بهتر است دوستانه با نوجوان خود ارتباط برقرار کنند و او را درباره استفاده درست از اینترنت راهنمایی کنند. این امر سبب می شود که نوجوان راحت بتواند مسائل خود را با والدین در میان بگذارد و در نتیجه دچار انحراف جنسی نشود.     

“همه اینها حرف است؛ بچه شش هفت ساله مگر چه می فهمد که حالا بخواهیم رختخوابش را از خودمان جدا کنیم و یا برای تماشای برنامه ها و فیلم ها برایش حد و مرز بگذاریم و …".

امروزه در جامعه ما چنین تصوراتی بسیار دیده می شود. برخی از پدر و مادرها سعی می کنند مسائل جنسی را از کودکی برای بچه شان عادی کنند و گروهی دیگر اصلاً جرات نمی کنند به این موضوع نزدیک شوند. جالب آن که هر دو تفکر از نظر اسلام مردود است.

براساس دستورات اسلامی، در زمینه تربیت جنسی بچه ها باید موارد بسیاری رعایت شود؛ البته نباید فکر کنید که اسلام هر نوع اطلاعاتی را که مربوط به مسائل جنسی است، ممنوع کرده است، بلکه بر عکس تاکید دارد باید به پرسش های بچه ها در این زمینه به صورت منطقی پاسخ داد. در واقع دین آسمانی ما صورت مساله را پاک نمی کند، بلکه برای آن اصول و قواعدی تعریف کرده است که اگر والدین به آن توجه کنند، به یقین بسیاری از مسائل جامعه حل می شود. در اینجا با استفاده از آیات و روایات، پنج مهارت را در این زمینه تربیت جنسی بچه ها به خانواده ها ارائه داده شده است:

1- با اجازه پدر و مادر وارد اتاق می شود

براساس آموزه های دین اسلام، انسان در زمان کودکی خود تمایلات جنسی ندارد، اما برای اینکه در سن بلوغ بتواند غریزه های جنسی اش را کنترل کند، باید از زمان کودکی به درستی تربیت شود. در عین حال، یکی از شیوه های مهم تربیت دینی در قرآن کریم، پیشگیری است. برای نمونه، خدا در آیه 58 سوره مبارکه نور چند مورد به این موضوع اشاره کرده است؛ آنجا که به تربیت کودکان اشاره می کند و درباره اجازه ورود به اتاق زن و شوهر می فرماید: ” ای کسانی که ایمان آورده اید! باید بردگان و کودکانتان که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند، در سه وقت از شما اجازه بگیرند: پیش از نماز صبح، در نیمروز هنگامی که لباس های خود را در می آورید و پس از نماز عشاء".

در واقع یکی از موارد تربیت جنسی این است که کودک را از زمانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده است، با رعایت نکاتی در این زمینه آشنا کرد. باید به کودک نابالغ آموزش داد که برای وارد شدن به اتاق پدر و مادر… به ویژه زمان های خاصی که در قرآن اشاره شده است- اجازه بگیرد. این شیوه تربیتی، نوعی پیشگیری و آموزش است تا کودک پیش از این که به سن بلوغ برسد و نیازهای جنسی را در وجود خود درک کند، بداند که لازم است مواردی را رعایت کند. از سوی دیگر، چون بسیاری از رفتارهای کودکان براساس الگوبرداری و تقلید از رفتار بزرگ ترهاست، آنها باید مراقب رفتار خود باشند و طوری رفتار نکنند که در تربیت کودکان تاثیر منفی بگذارد.

2- بزرگ ترها هم رعایت کنند

در آغوش گرفتن نامناسب کودک یا نوجوان، بوسیدن آنها به طرزی نامناسب، حمام بردن پسر در سنین بلوغ توسط مادر یا خانم های فامیل و یکی بودن مکان خواب کودکی که توانایی تشخیص دارد با والدین، از مواردی است که غریزه جنسی کودک را تحریک می کند و سبب ناهنجاری رفتاری او می شود. در همین زمینه در کتاب ” مکارم الاخلاق” از پیامبر اسلام(ص) نقل شده است که می فرمایند: ” پسر بچه، دختر 6ساله را نبوسد. همچنین زنان از بوسیدن پسر بچه ای  که سنش از 7سال بیشتر است، پرهیز کنند.” همچنین آن حضرت درباره جدا کردن محل خواب کودکان فرموده اند: ” بستر خواب پسر بچه با پسر بچه  و پسر بچه با دختر و دختر بچه با دختربچه، در 10 سالگی باید از هم جدا شود."   این روایت در کتاب ” وسائل الشیعه ” در حدود 7 سالگی کودکان هم نقل شده است.

امیرالمومنین(ع) هم فرموده اند: ” زمانی که دختر بچه 6 ساله شد، مرد نامحرم حق ندارد او را ببوسد یا در آغوش بگیرد.” (وسائل الشیعه، ج 5) ؛ البته شبیه این روایت هم از امام صادق(ع) نقل شده است که می فرمایند: ” وقتی دختر بچه به 6 سالگی رسید، برای تو شایسته نیست او را ببوسی.”  

دلنشین ترین آیه:

از تأثیر گذارترین آیه ها، آیه 72 سوره فرقان که می فرماید:

« وَ الَّذینَ لَا یَشهَدونَ الزُّورَ وَ اِذا مَرُّوا بِاللَّغوِ مَرُّوا کِرامًا»

« افراد با ایمان کسانی هستند که به دروغ گواهی نمی دهند  و در مجالس دروغ و غنا و … حضور نمی یابند و چون به اهل لغو رسند بزرگوارانه می گذرند و به هم نشینی با آن ها در نمی آیند.»

که طبق این آیه اگر ما که ادعا می کنیم مسلمان هستیم فقط همین یک ویژگی را در خود قرار دهیم و اینکه می گویند باید همرنگ جماعت شویم را از ذهن و خاطرمان پاک کنیم ؛بسیاری از مشکلات و گناهان از جامعه برچیده خواهد شد.

قسمتی از مصاحبه خانم عاطفه شریفیان ، بانوی حافظ قرآن کریم با ماهنامه قرآنی نسیم وحی

           یک شکلات

تا بچه زمین می خورد و شروع به گریه می کند، مادر از راه می رسد و یک شکلات به دست او می دهد و اتفاقاً بچه هم آرام می گیرد، می دانی چرا؟ او پیش خود فکر می کند که درست است که زمین خوردم و سرم درد گرفت، اما در عوض یک شکلات هم در دست دارم، به همین خاطر آرام می شود؛ چون تلخی و شیرینی را باهم می بیند.

یادت باشد اگر تلخی ها و شیرینی ها را باهم ببینیم، آرام می شویم و احساس درد و رنج نمی کنیم. پدر و مادر و یا رفیق و یا هم کلاسی ها ممکن است یک اخلاق یا رفتار تلخی دارند، اما یک جاهایی هم برای ما شیرین بودند، بیاییم هر دو را باهم ببینیم. ببین تا یادت به تلخی های کسی افتاد، سریع به سراغ شیرینی های او بگرد و پیدا کن و با خود زمزمه کن. به همین خاطر است که خداوند به قوم بنی اسرائیل می گفت : « اذکُرُوا نِعمَتِیَ الَّتِی انعَمتُ عَلَیکُم* از نعمت هایی که من به شما داده ام، یاد کنید». یعنی فقط رنج ها و بلا ها را نبینید.

            پاکت شیر

وقتی می خواهند بفهمند یک پاکت شیر فاسد است یا نه، چه کار می کنند؟ آن را در ظرفی ریخته و روی اجاق گذاشته تا بجوشد، همین که جوشید معلوم می شود فاسد است یا نه؟

یادت باشد رفیق هم مثل شیر است و اگر می خواهیم بفهمیم سالم است یانه و به درد رفاقت می خورد یا نه، باید آن را به جوش بیاوریم؛ یعنی عصبانی اش کنیم آن هم نه یک بار و دوبار بلکه سه بار! و آنگاه نگاه به رفتار و نوع سخن هایش کن و ببین با تو چه برخوردی می کند، با تو چه حرف هایی می زند و آنگاه از جنس حرف هایش می توانی او را بشناسی که چطور آدمی است و به درد رفاقت دائم می خورد یا نه. البته این در صورتی است که بخواهی کسی را به عنوان رفیق ثابت کنی و این همان نسخه شفابخشی است که امام صادق (علیه السلام) فرموده است: « تَغضب ثَلاثَ مَرّات / سه بار رفیق خود را عصبانی کن!».         

جملات مهدوی زیر از سخنان و نوشته های شهید عزیز سید مرتضی آوینی استخراج شده است اندیشه های مهدوی وی را تا حدودی به تصویر کشیده است.

***

ما پیروان راه هزاران ساله ی انبیا هستیم و به عهد ازلی خویش با آفریدگار متعال لبیک گفته ایم و برای تحقق آن عصر موعود، عصر عدالت و حاکمیت احکام خدا، قیام کرده ایم تا راه تاریخ را به سوی نور بگشاییم و اگر چشم دل باشد خواهد دید که این راه به بال های ملائکه فرش شده است.

***

زمانه ی عجیبی است، امام گذشته را عاشقند اما حاضر را نه! می دانی چرا؟ امام گذشته را هر گونه بخواهند تفسیر می کنند اما امام زمان را باید اطاعت کنند و فرمان ببرند.

***

حقیقت آنچه را که امروز ما در عرصه ی تحقق تاریخی آن حضور داریم جز از چَشمِ روشن بین احادیث نمی توان باز شناخت. اکنون عصر تحقق بشارت های هزار و چهارصد ساله ی احادیث فرا رسیده است. ما انصار المهدی هستیم و خداوند زمینه ی برقراری دولت کریمه ی آل محمد صلوات الله علیهم را به دست ماست که فراهم می کند.

***

رزم آوران دلاور عرصه ی دفاع مقدس ما، اگر چه در زمین گمنام هستند، اما در آسمان، در بلندترین معارج جبروتی، میان عرش نشینان، کسی از ایشان مشهورتر نیست؛ «الا انهم انصار المهدی.» آگاه باشید اینان یاران وفاداری مهدی(عج) هستند و تا پرچم انقلاب را تقدیم ساحت اقدس او نکرده اند، روی از جهاد بر نخواهند تافت.

***

امام (ره) به ما آموخت که «انتظار در مبارزه است» و این بزرگترین پیام او بود، و پس از او، اگر باز هم امیدی ما را زنده می دارد همین است که برای ظهور آخرین حجت حق، مبارزه کنیم.

***

نمی دانم انسانی که تاریخ را بر «انتظار موعود» معنا نمی کند، چگونه می خواهد معنای جنگ ها و صلح ها و تحولات تاریخی و انقلاب ها را در یابد؟ همه ی تحولات تاریخی در حیات بشر «در انتظار موعود» صورت گرفته است، چه بدانند و چه ندانند.

***

هیبت آنکه خواهد آمد و انتظار انسان را پایان خواهد داد از هم اکنون همه ی قلب ها را فرا گرفته است.

(1 رجب)

ابو حمزه نام داشت. نزد حضرت آمد و با نگرانی پرسید: «نظر شما درباره ی مسلمانی که برای درخواست نیازی به دیدار مسلمانان دیگر رود؛ اما به او اجازه ی دیدار و صحبت داده نشود، چیست؟»

حضرت نگاهی به ابوحمزه کرد و فرمود: « ای حمزه، هر مسلمانی که به نیاز مسلمانان دیگر پاسخ ندهد و چهره از او پنهان بدارد و در منزلش باقی بماند و برای حل مشکل بیرون نیاید، خداوند نفرین و لعنت خود را از او بر نمی دارد تا آنگاه که او را ملاقات کند.»

حسی درون ابو حمزه جوشید. تشکری کرد و راهی خانه اش شد.              

مهدی یاوران

انتظار یکی از بنیادی ترین مفاهیم در فرهنگ شیعه است. شیعه به انتظاری فعال و پویا باور دارد که معنای آن ایجاد زمینه ی لازم برای تشریف فرمایی آخرین امام از خاندان رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) است. بی شک یکی از بارزترین جلوه های انتظار فعال، تربیت نسلی است که بتواند این میراث غنی را پاس بدارد و اگر شرایط زمانی اجازه دهد، توفیق همراهی و یاری در کنار امام موعود(عجل الله تعالی فرجه الشریف) خود را داشته باشد.بر این پایه، پرورش مهدوی کودکان یا به عبارتی دیگر، تربیت مهدی یاوران، کاری بسیار مهم و همراه با ظرافت است و آشناسازی فرزندان با این موضوع مهم، نیازمند فراگیری مهارت های لازم است.

  الف. آموزش معارف مهدوی                                                                                                 

در آموزش مفهوم انتظار، آشنا سازی و ایجاد انس میان کودکان و حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) توجه به نکات زیر می تواند سودمند باشد:

1. هر گونه آموزش و کار تربیتی باید متناسب با سن، درک و توان کودک انجام شود.

2. کودکان با محدودیت های خاصی از نظر شناختی روبرو هستند و پذیرش پاره ای از مفاهیم مرتبط با موضوع مهدویت، مانند طول عمر، پنهان بودن و انتظار طولانی برای آنها دشوار است.

3. داستان های مربوط به کودکی حضرت را تعریف کنید.

4. به زبانی ساده درباره ی علت و فلسفه ی غیبت(مخفی شدن) حضرت از سوی خداوند توضیح دهید.

5. وقتی امام زمان(عج) بیایند، مردم با خوبی و مهربانی بیشتری با هم زندگی می کنند.

6. شما می توانید از همان خردسالی با تهیه کتاب های شعر، رنگ آمیزی، قصه و نیز تهیه ی نرم افزارهای مناسب مهدوی، کودک خود را غیر مستقیم با آن حضرت آشنا کنید.

ب. پرورش احساسات مهدوی(عجل الله تعالی فرجه الشریف)

لازم است در سنین پایین تر، به جای تمرکز روی آموزش مفاهیم مهدوی، از تمایل فطری کودکان به انسان کامل بهره جوییم و با معرفی اجمالی و قابل فهم، به پرورش احساسات پاک کودکانه همت گماریم و آنها را در ایجاد یک رابطه ی قلبی با امام عصر(عج) یاری دهیم؛ بدین منظور پیشنهادهای زیر می تواند مفید باشد:

1. کودک، زمانی از امام خود پیروی می کند که نسبت به آن حضرت علاقه داشته باشد و ایجاد این علاقه از همان دوران کودکی آغاز می شود.

2. جشن تولد امام زمان (عج) را با شکوه بیشتری اجرا کنید.

3. فرزند خود را در فعالیت هایی که برای حضرت انجام می شود، مشارکت دهید.

4. به کودک، دعا کردن برای امام زمان(عج) را آموزش دهید.

5. خود شما میزبان برنامه هایی برای امام زمان(عج) باشید تا کودک شما فرصت بیشتری برای فعالیت داشته باشد.

6. خودتان محبت قلبی و واقعی خود را نسبت به امام زمان(عج) نشان داده و بر زبان بیاورید. کودکان چون به شما علاقه دارند، به علاقه های شما دل می بندند.

ج. مراقبت های لازم

1. از طولانی کردن مراسم مهدوی که سبب اذیت کودک شود، بپرهیزید.

2. اصرار نداشته باشید که کودک هم به اندازه ی شما درباره ی امام زمان(عج) بداند و به همه ی برنامه های مربوط به حضرت مقید باشد.

3. تربیت مهدوی امری تدریجی است و نباید با شتاب و تندی همراه شود.

4. دوست واقعی امام زمان(عج) باید فردی قابل اعتماد و مهربان باشد؛ بنابراین سعی کنید در نقش خود بهترین همراه برای کودکتان باشید.

5. از ترساندن کودک با گفت و گوی زیاد درباره ی جنگ های هنگامه ی ظهور پرهیز نمایید.

6. مراقبت ذهنی شدن برداشت کودک از امام زمان(عج) باشید و آن حضرت را در ارتباط با دوستانش و کارهایی که برای دیگران انجام می دهد، معرفی کنید.