امام کاظم (علیه السلام) فرمود:" مَن اَرادَ اَن یکونَ اقوی النّاسِ فلیتوکََّل علی الله."1 “کسی که می خواهد قوی ترین مردم باشد،پس باید به خدای متعال توکل کند.”
“توکل” از ماده “وکالت” به معنی واگذاشتن کارها به خدا و اعتماد به لطف و عنایت اوست.
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) از جبرییل پرسید:توکل بر خدا چیست؟"ما التوکّل علی الله عز ّ و جلّ” جبرییل عرض کرد:"حقیقت توکل آگاهی به این نقطه است که هیچ موجودی نه می تواند زیانی برساند و نه سودی،نه چیزی را ببخشد و نه منع کند،و از خلق مایوس باشد."العلم بان ّالمخلوق لا یضرّولا یعطی و لا یمنع و استعمال الیاس من الخلق"2
*معنا و مفهوم توکل ،ترک اسباب و وسایل نیست. چنان که مرد عربی در محضر پیامبر اسلام ،شتر خود را رها کرد و گفت: بر خدا توکل می کنم:توکلت علی الله” . پیامبر فرمود:"اعقلها و توکّل” پای شتر را ببند و سپس توکل کن.3
* خداوند به پیامبر ،دستور می دهد تا در کارهای اجتماعی ،نخست به مشورت بپردازد و سپس نظرها را تجزیه و تحلیل کندو پس از جمع بندی ،برای اجرایی کردن فکر،تصمیم بگیرد و با توکل به خدا،کار را با قدرت و قوت دنبال نماید و خدا توکل کنندگان را دوست می دارد.4
*هر گاه انسان به این اعتقاد برسد که همه موجودات در پهنه هستی ،با اراده و عنایت ذات قادر متعال به وجود آمده اند و از بزرگترین و کوچکترین آنها ریزه خوار خوان نعمت او هستند، و او به این نقطه نورانی رسیده است که"لا موثر فی الوجود الّا الله” با توکل به چنین قدرتی ،خویش را به منبع لا یزال الهی متصل ساخته است و در این شرایط از قدرتمند ترین انسان ها به حساب می آید.
باشد که از متوکلین باشیم.
1و 2.بحارالانوار،ج 71، ص 143وج 68،ص138
3. الحجة البیضاء،ج 7،ص426
4. ال عمران،159