در نهج البلاغه ،پیامبران،پیامبر اعظم(صلی الله وعلیه و آله و سلم)،اهل بیت و یاران راستین آن حضرت،الگوهایی معرفی شده اند که اخلاق و روابط اجتماعی آنها می تواند چراغ راهنمای دیگران باشد.

امیر مومنان،علی (علیه السلام) در خطبه 160 ،حضرت موسی(علیه السلام) ، عیسی(علیه السلام) ،حضرت داوود(علیه السلام) و پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) را به عنوان الگو می شناساند و می فرماید:  «کافی است پیامبر را سرمشق خویش قرار دهی ،و نیز او سرمشق تو است در بی ارزش بودن دنیا و رسوایی هایش ».

« به پیامبر خود ،آن نیکو ترین و پاکیزه ترین مردم اقتدا کن که او بهترین مقتداست برای هر کس که به او تأسی جوید و شایسته انتساب،انتساب به اوست. نیکوترین بندگان نزد خدا ،بنده ایست که به پیامبرش اقتدا کند و از پی او رود.»

« اگر خواهی جز رسول الله( صلی الله علیه وآله و سلم) ،موسای کلیم(علیه السلام)را نیز مقتدای دیگر خود قرار ده،که گفت:«پروردگارا ! من به آنچه برای من  می فرستی نیازمندم».به خدا سوگند ! موسی از خدا جز لقمه ء نانی درخواست نکرد».

« اگر خواهی سومین نمونه را هم بیاورم،و آن داوود(علیه السلام) است،صاحب مزامیر و خواننده اهل بهشت. با دست خود زنبیل می بافت…».

« و اگر خواهی مثلی از عیسی بن مریم (علیه السلام) بیاورم. عیسی سنگ زیر سر می نهاد…».

همچنین در خطبه های متعددی اهل بیت(علیهم السلام) الگو قرار  گرفته اند:

« راه هدایت به پایمردی ما طلب شود و گمراهی به ما از میان رود. هر آینه پیشوایان از قریش هستند. نهال پیشوایی را در خاندان هاشم کِشته اند. پیشوایی ،غیر ایشان را سزاوار نیست و ولایت و امامت را کسی جز ایشان شایسته نباشد.»1

« ما یاران نبوت و خازنان نبوت و درهای ورود به نبوت هستیم.»2

« شما ای مردم! چراغ دل را از شعله گفتار گویندگان با عمل روشن سازید. ظرف های خویش را از آب زلال چشمه هایی پر کنید که از آلودگی ها پاک است.»3

« بدانید که آل محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) همانند ستارگان آسمانند؛چون ستاره ای غروب کند،ستاره  دیگر بردمد.»4

« به خاندان پیامبرتان بنگرید و به آن سو روید که آنان می روند و پای به جای پای آنان نهید که هیچگاه شما را از مسیر هدایت منحرف نکنند و به هلاکت نسپارند. اگر نشستند،بنشینید و اگر بر خاستند،بر خیزید. بر آنان پیشی مگیریدکه گمراه شوید و از آنان واپس نمانید که هلاک گردید.»5

1. نهج البلاغه،خطبه 144                                    2. همان،خطبه 154

3. همان،خطبه 105                 4. همان،خطبه خطبه 100          5. همان،خطبه 97

سوالی در ذهنم بود. نزد امام صادق(علیه السلام) رفتم. اجازه خواستم که بنشینم. از ایشان درباره ی علت نامگذاری عرفه و عرفات پرسیدم. حضرت فرمود:« ای معاویه بن عمّار! جبرئیل،حضرت ابراهیم(علیه السلام) را در روز عرفه بیرون آورد. وقتی که ظهر شد به وی گفت:«ای ابراهیم! به گناهت اعتراف کن و عبادت هایت را بشمار. از این رو  [به آن روز عرفه  و به این سرزمین] عرفات گفته می شود ، چون جبرئیل گفت: اعتراف کن و او هم اعتراف کرد.»

 * علل الشرایع، ص 436

پیامبر (صلی الله علیه وآله و سلم) در عرفات وقوف کرد. نزدیک بود خورشید غروب کند. فرمود :ای بلال ! مردم را ساکت کن تا به سخنم گوش دهند.» بلال برخاست و گفت:« به سخن پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) گوش فرا دهید». حضرت فرمود:«  ای مردم! جبرییل هم اینک نزد من آمد و از پروردگارم  به من سلام رساند و گفت: خدای متعال اهل عرفه را آمرزید  و بدهکاری های آنان را تضمین نمود.» عمر برخاست  و گفت:« ای رسول خدا! آیا این که فرمودید فقط مخصوص ماست؟» پیامبر فرمود:« این برای شما و همه ی کسانی است که پس از شما تا قیامت می آیند.»

فروع کافی، ج 4،ص 258.

رهایی از آتش

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: « ما مِن یَومٍ أَکثَرَ أن یُعتِقَ اللهُ فیهِ عَبدَاً مِنَ النّارِ مِن یَومِ عَرَفَةَ؛ خداوند در هیچ روزی به اندازه ی روز عرفه،بندگان را از آتش دوزخ نمی رهاند.»1

مباهات به اهل عرفه

و باز  فرمودند:« اِنَّ اللهَ یُباهِی مَلائِکتَهُ عَشِیَّةَ عَرَفَةَ بِأَهلِ عَرَفةَ فَیَقُولُ: اُنظُروا اِلی عبادی أتونی شُعثاً غُبراً؛ خداوند در غروب عرفه نزد فرشتگانش به اهل عرفه می بالد و می گوید: بندگانم را بنگرید!  ژولیده و  غبارآلود ،نزد من آمده اند. » 2

گناهکارترین فرد در روز عرفه

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:« أَعظَمُ أهلِ عَرَفاتٍ جُرماً مِنِ انصَرَفَ و هو یَظُنِّ انَّهُ لَن یُغفَرَ لَهُ؛گناهکار ترین فرد در عرفات کسی است که از آنجا باز می گردد در حالی که گمان می برد آمرزیده نخواهد شد.»3

فقط در عرفات

امام علی (علیه السلام) فرمودند: « مِنَ الذُّنوبِ ذُنوبٌ لا تُغفَرُ الا بِعَرَفاتٍ؛ برخی از گناهان جز در عرفات بخشوده نمی شوند.»4

هر چه می خواهی ،بخواه

امام صادق (علیه السلام) فرمود:« تَخَیَّر لِنَفسِکَ مِنَ الدُّعاءِ ما أحبَبتَ واجتَهِد،فَاِنّهُ (یَومَ عَرَفَة) یَومُ دَعاءٍ وَ مَسألَةٍ ؛ هر چه می خواهی برای خود دعا بخوان  و [در دعا کردن] بکوش که آن روز   (روز عرفه)روز دعا و درخواست است.»5

خدایا چگونه ام؟

امام حسین فرمود:« إالهی أَنا الفَقیرُ فی غِنایَ فَکیفَ لا أکونُ فقیراً فی فقری؛ خدایا ! من در حال بی نیازی نیازمندم؛پس چگونه در حال فقر نیازمند [تو] نباشم؟»6

1. صحیح مسلم،ج 4،ص 107                                  2. مسند احمد،ج2،ص 224

3. بحارالانوار،ج 99،ص 248                                      4. دعائم الاسلام،ج 1، ص 294

5. التهذیب الاحکام،ج 5،ص 182                              6 . بحار الانوار،ج 98، ص 225

عرفه،جوشش زلال ربّنا از کویر سینه های عطشناک ،بر دشت های آفتاب خورده ی  استجابت است و عرفات،میزبان نگین سلیمانی هستی،حضرت حسین(علیه السلام)است که حج نیمه تمام خود را در این صحرا با نیایش کامل می کند؛دعا می خواند و اشک می ریزد و صحرا،دل نگران کاروانیانی است که آنجا بیتوته کرده اند و راه کربلا را در پیش می گیرند.

عرفه با عاشورا آشناست و هر دوی آنها صدای مناجات حسین (علیه السلام) را در دل خود زنده نگه داشته اند. دل در جوشش ناب عرفه،وضو می گیرد و در صحرای تفتیده عرفات،جاری می شود. آن جا که ایوان هزار نقش خداشناسی است.لب ها ترنم با طراوت دعا به خود گرفته و چشم ها امان خود را از بارش توبه از دست داده اند.

دل، بی قرارِ روحِ عرفات ،حضرت ابا عبدالله الحسین(علیه السلام)،شده است. پنجره ی باران خورده ی چشم ها از ضریح اجابت ،تصویر می دهد و این صحرای عرفات است که با کلمات روح بخش دعای امام حسین (علیه السلام) و اشک عاشفان او ،بر دامن خود اجابت را نقش می کند.

با پای اشک،از جاده های دل عبور می کنیم و دستان محبت را به دامان قرب رسانده،دیده را شراب نور می نوشانیم. به قبله حضور رو کرده ،روح نیازمند خود را به طواف رحمت و غفران الهی در می آوریم. با دل های مقیم سرزمین اشک ها و زمزمه ها،عرفات هم نوا شده،با کبوتر های سفید پوش مُحرم،که با خاک عرفات تیمم می کنند و به درگاهش توبه می کنیم. توبه های ما را پذیرا باش و اشک  و زمزمه ما را بپذیر،ای خدای عرفه! 

1. علم به ما روشنایی و توانایی می بخشد؛ایمان ،عشق و امید و گرمی.

2. علم ،ابزار می سازد؛ایمان ،مقصد.

3. علم، سرعت می دهد؛ایمان،جهت.

4. علم ،توانستن است؛ایمان ،خوب خواستن.

5. علم ،می نمایاند که چه هست؛ایمان،الهام می بخشد که چه باید کرد.

6. علم،انقلاب برون است؛ایمان ،انقلاب درون.

7.علم،جهان را جهان آدمی می کند؛ایمان،روان را روان آدمیّت می سازد.

 8.علم،وجود آدمی را به صورت افقی گسترش می دهد؛ایمان،به شکل عمودی بالا می رود.

9. علم،طبیعت ساز است؛ایمان،انسان ساز.

10.علم،نیروی منفصل است؛ایمان ،نیروی متصل.

11.علم،زیبایی عقل است؛ایمان،زیبایی روح.

12.علم،زیبایی اندیشه است؛ایمان،زیبایی احساس.

13.علم،امنیت برونی می دهد؛ایمان،امنیت درونی.

14. علم،جهان را با انسان سازگار می کند؛ایمان،انسان را با خودش.

*مرتضی مطهری،انسان و ایمان.

رهبر انقلاب ،حضرت آیت الله خامنه ای (زید عزه) در پی سانحه واژگونی اتوبوس حامل دانش آموزان بروجنی و شهادت این عزیزان پیام تسلیتی برای بازماندگان این سانحه فرستادند و با ایشان ابراز همدردی نمودند.

رهبر عظیم الشأن انقلاب فرمودند:

“اینجانب با قلبی محزون،صمیمانه ترین تسلیت های خود را به همه بازماندگان داغدیده آنان تقدیم می دارم.”

مدرسه علمیه الزهرا(سلام الله علیها)  شهرستان محمودآباد نیز این حادثه غمبار را به خانواده های عزیزان تسلیت گفته و برای بازماندگان، صبر و برای شهدای این سانحه که میثاقی جاوید و ناگسستنی با شهدای هشت سال دفاع مقدس بسته اند،علو درجات را از خداوند رحمان خواستار است.